Wat is een thuisbatterij?
Een thuisbatterij is een apparaat waarmee u elektriciteit kunt opslaan voor later gebruik. Dit is vooral handig voor huishoudens met zonnepanelen, omdat u hiermee overdag opgewekte elektriciteit kunt opslaan. Bijvoorbeeld voor momenten waarop de zon niet schijnt, zoals ’s avonds of tijdens bewolkte dagen.
Met een thuisbatterij kunt u uw eigen zonne-energie efficiënter gebruiken. Normaal gesproken gebruikt u maar ongeveer 30% van de opgewekte stroom direct. Met een thuisbatterij kan dit oplopen tot 60% of meer.
Daarnaast kunt u de thuisbatterij ook gebruiken om goedkope elektriciteit van het elektriciteitsnet op te slaan, bijvoorbeeld ’s nachts. Deze elektriciteit kunt u later weer gebruiken als de prijzen hoger zijn. Dit is vooral interessant voor huishoudens met dynamische energiecontracten.
Kortom, een thuisbatterij helpt u zowel om beter gebruik te maken van uw zonne-energie als om slim in te spelen op prijsschommelingen op de energiemarkt, wat kan leiden tot lagere energiekosten.
Hoe werkt een thuisbatterij?
De werking van een thuisbatterij is vrij eenvoudig, maar het systeem eromheen kan complex zijn. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste onderdelen en hun functies:
Zonnepanelen
Zonnepanelen zetten zonlicht om in elektriciteit, maar wat gebeurt er precies met die elektriciteit? De opgewekte energie kan op verschillende manieren worden gebruikt. Ten eerste kan de stroom direct naar uw apparaten gaan, zodat ze werken op de energie die op dat moment door de zon wordt opgewekt.
Wanneer u meer stroom opwekt dan u onmiddellijk nodig hebt en u een thuisbatterij hebt, kan de overtollige energie worden opgeslagen voor later gebruik. Zo kan de energie bijvoorbeeld ’s avonds worden gebruikt wanneer de zon niet meer schijnt.
Als de accu vol is of als u geen accu hebt, kan de extra stroom worden teruggeleverd aan het elektriciteitsnet.
Omvormer
De omvormer is een onmisbaar onderdeel van uw zonnepaneleninstallatie. Hij zet de gelijkstroom (DC) die door de zonnepanelen wordt opgewekt om in wisselstroom (AC). Dit is de vorm van elektriciteit die uw huishoudelijke apparaten kunnen gebruiken.
Als u ook een thuisaccu hebt, wordt vaak een hybride omvormer geïnstalleerd. Deze regelt zowel de zonnepanelen als de batterij, zodat alles naadloos op elkaar aansluit.
Heeft u geen hybride omvormer? Dan zijn er meestal twee aparte omvormers nodig: één voor de zonnepanelen en één voor de accu. Hierdoor kan de opgewekte energie zowel direct worden gebruikt als worden opgeslagen voor later.
Thuisbatterij
Een thuisbatterij is een opslagsysteem voor elektriciteit. Het slaat overtollige energie op die uw zonnepanelen opwekken, maar die u op dat moment niet nodig hebt. Later, wanneer u meer stroom nodig hebt dan uw zonnepanelen kunnen leveren, bijvoorbeeld ’s avonds, levert de accu de opgeslagen energie terug aan uw huishouden. Zo kunt u optimaal gebruik maken van de energie die uw zonnepanelen opwekken.
Maar een thuisbatterij is niet alleen handig voor zonne-energie. U kunt ook energie opslaan die u koopt van uw energieleverancier wanneer de prijzen lager zijn. Dit is bijvoorbeeld overdag op momenten dat er weinig vraag is. Dit is mogelijk als u een dynamisch energiecontract hebt, waarbij de energietarieven variëren afhankelijk van het tijdstip van de dag en de vraag. Zo kunt u besparen op uw energiekosten door slim gebruik te maken van prijsverschillen gedurende de dag.
Energiemanagementsysteem
Een Energie Management Systeem (EMS) is een technologie die helpt om het energieverbruik te monitoren en te optimaliseren. Het systeem verzamelt gegevens over het energieverbruik van verschillende apparaten en systemen in een woning of bedrijfspand.
Door deze gegevens te analyseren kan het EMS eventuele tekortkomingen identificeren en energiebesparende maatregelen aanbevelen. Het systeem kan ook automatische aanpassingen maken om het energieverbruik te optimaliseren, bijvoorbeeld door systemen te besturen op basis van realtime gegevens over energiebehoeften en -kosten. Dit leidt tot kostenbesparingen, verbeterde energie-efficiëntie en een kleinere CO2-voetafdruk. Kortom, een EMS helpt bij het beter beheren van het energieverbruik, het verlagen van de kosten en een duurzamere manier van leven.
Soorten thuisbatterijen
Er zijn verschillende soorten thuisbatterijen, elk met hun eigen voor- en nadelen. De meest voorkomende types zijn:
Lithium-ionbatterijen
Lithium-ion batterijen zijn momenteel de meest gebruikte optie als thuisbatterij. Ze zijn compact, kunnen veel energie opslaan en gaan relatief lang mee, vaak tussen de 10 en 15 jaar. Dit hangt natuurlijk af van hoe intensief ze gebruikt worden. Hoewel ze efficiënt zijn, zijn lithium-ion batterijen vaak aan de prijzige kant in aanschaf.
Zoutwaterbatterijen
Deze batterijen zijn milieuvriendelijker omdat ze geen zeldzame of giftige stoffen gebruiken. Ze zijn volledig recyclebaar en veilig in gebruik. Het nadeel is dat ze een lager piekvermogen hebben en langzamer opladen dan lithium-ion-accu’s. Daardoor zijn ze minder geschikt voor toepassingen waarbij snel veel vermogen nodig is.
Deep cycle loodzuurbatterijen
Deze accu’s bestaan al heel lang en zijn relatief goedkoop. Ze hebben een hoog piekvermogen en zijn goed bestand tegen diepe ontladingen. Het nadeel is dat ze zwaar zijn, langzamer opladen en een kortere levensduur hebben dan lithium-ion-accu’s. Bovendien bevatten ze lood, wat schadelijk is voor het milieu. Daarnaast bevatten ze ook lood, wat schadelijk is voor het milieu.
Flowbatterijen
Deze batterijen zijn met name interessant voor grootschalige toepassingen. Ze hebben een bijna onbeperkte levensduur en zijn volledig recyclebaar. Het nadeel is dat ze groot en duur zijn, waardoor ze minder geschikt zijn voor huishoudelijke toepassingen.
Wat zijn de kosten van een thuisbatterij?
De kosten van een thuisbatterij zijn afhankelijk van verschillende factoren, zoals opslagcapaciteit, batterijtype en installatiekosten. Hier volgt een overzicht van wat u kunt verwachten:
Opslagcapaciteit
De prijs van een thuisbatterij wordt meestal uitgedrukt in euro's per kilowattuur (kWh) opslagcapaciteit. De kosten variëren van €500 tot €1.300 per kWh, afhankelijk van het type batterij. Een gemiddelde thuisbatterij voor een huishouden heeft een capaciteit van 5 tot 10 kWh en kost tussen €5.000 en €8.000 inclusief installatie.
Randapparatuur
Naast de batterij zelf heeft u ook een omvormer nodig, wat ook een flinke kostenpost kan zijn. Een hybride omvormer, die zowel de zonnepanelen als de accu kan aansturen, kost tussen de €1000 en €2000. U kunt ook kiezen voor afzonderlijke omvormers, maar dit zal de kosten verhogen.
Installatie
De installatiekosten variëren, afhankelijk van de complexiteit van het systeem en de tarieven van de installateur. Reken op €750 tot €2.000 voor een gemiddelde installatie.
Onderhoud
Thuisbatterijen vereisen weinig onderhoud, maar er zijn enkele belangrijke punten. De omvormer, die gelijkstroom omzet in wisselstroom, gaat 10-15 jaar mee en moet daarna mogelijk worden vervangen. Controleer regelmatig de batterijprestaties via monitoringtools om problemen snel te signaleren. Plaats de batterij in een goed geventileerde ruimte om oververhitting te voorkomen. Houd er ook rekening mee dat de opslagcapaciteit na verloop van tijd kan afnemen.
Is een thuisbatterij rendabel?
Of een thuisbatterij rendabel is, hangt sterk af van uw specifieke situatie. Hier zijn een aantal belangrijke factoren:
Salderingsregeling
In Nederland kunt u op dit moment gebruik maken van de salderingsregeling. Hierbij krijgt u dezelfde prijs voor de elektriciteit die u teruglevert aan het net als voor de elektriciteit die u afneemt. Deze regeling zorgt ervoor dat de financiële voordelen van het terugleveren van stroom gelijk zijn aan die van het verbruik van uw eigen opgewekte energie. De komende jaren zal de regeling voor saldering geleidelijk worden afgeschaft. Hierdoor zou de financiële stimulans voor een thuisbatterij kunnen toenemen. Het opslaan en zelf gebruiken van opgewekte energie zou dan namelijk voordeliger kunnen worden.
In België is de situatie anders. In Vlaanderen is de salderingsregeling voor zonnepanelen in 2021 afgeschaft. In plaats daarvan wordt het nettarief berekend op basis van de werkelijke afname van het net. Dit betekent dat een thuisbatterij interessanter kan zijn om meer van uw zelf opgewekte stroom zelf te verbruiken en minder af te nemen van het net. Op die manier kunt u uw energiekosten beter beheren.
Dynamische energiecontracten
Als u een dynamisch energiecontract hebt, waarbij de prijs van stroom gedurende de dag varieert, kan een thuisbatterij zowel in Nederland als België extra aantrekkelijk zijn. Met zo’n contract kunt u stroom opslaan wanneer deze goedkoop is, bijvoorbeeld midden in de nacht, en deze gebruiken of terugleveren wanneer de prijs hoger is, zoals tijdens piekuren. Dit vereist wel dat u bereid bent om flexibel te zijn in uw energieverbruik, omdat het financiële voordeel sterk afhankelijk is van prijsschommelingen op de energiemarkt.
Een slimme batterij-aansturing kan dit proces verder optimaliseren. Met slimme software kan de batterij automatisch stroom inkopen op de momenten dat de prijzen het laagst zijn en deze opslaan voor gebruik of verkoop wanneer de prijzen stijgen. Dit maakt het mogelijk om nog meer te profiteren van de fluctuaties in energieprijzen zonder dat u daar voortdurend zelf op hoeft te letten. Hierdoor wordt het beheer van uw energieverbruik niet alleen efficiënter, maar ook voordeliger.
Levensduur
De meeste thuisbatterijen hebben een levensduur van 10 tot 15 jaar. Dit betekent dat de accu gedurende deze periode effectief kan functioneren en voldoende capaciteit heeft om energie op te slaan en af te geven. Na deze periode kan de capaciteit van de accu beginnen af te nemen, wat betekent dat de hoeveelheid energie die de accu kan opslaan en leveren geleidelijk afneemt.
Om een thuisbatterij financieel rendabel te maken, is het belangrijk dat de terugverdientijd korter is dan de verwachte levensduur van de batterij. De terugverdientijd is de periode waarin de kosten van de accu worden terugverdiend door de besparingen op uw energierekening. Als de accu zichzelf binnen zijn levensduur terugverdient, profiteert u van gratis energieopslag, waardoor uw energiekosten verder dalen.
Milieueffecten van thuisbatterijen
De milieu-impact van thuisbatterijen is een complexe kwestie. Hier zijn enkele belangrijke punten om rekening mee te houden:
Productie
De productie van thuisbatterijen, vooral lithium-ion batterijen, heeft een aanzienlijke impact op het milieu. Het delven en verwerken van grondstoffen zoals lithium, kobalt en nikkel is energie-intensief en leidt tot vervuiling van lucht, water en bodem. Bovendien zijn sommige van deze grondstoffen schaars en vaak afkomstig uit conflictgebieden.
Recycling
Hoewel lithium-ion batterijen kunnen worden gerecycled, is recycling nog niet volledig mogelijk. Veel batterijen belanden nog steeds op stortplaatsen, wat leidt tot schade aan het milieu. Zoutwater- en flow batterijen zijn milieuvriendelijker omdat ze gemakkelijker te recyclen zijn en geen giftige stoffen bevatten.
Gebruik
Een thuisbatterij kan helpen de vraag naar fossiele brandstoffen te verminderen door zonne-energie op te slaan voor later gebruik. Dit is positief voor het milieu, vooral als uw accu wordt opgeladen met 100% groene stroom. Het totale milieuvoordeel hangt wel af van de levensduur van de accu en de efficiëntie van het systeem.
Alternatieven
Er zijn manieren om meer van uw zelf opgewekte energie milieuvriendelijker te gebruiken. Het afstemmen van uw stroomverbruik op de tijden dat de zonnepanelen actief zijn, is een eenvoudige manier om uw energieverbruik te optimaliseren zonder de milieubelasting van een accu. Een elektrische auto gebruiken als opslagapparaat is ook een aantrekkelijke optie.
Helpt een thuisbatterij overbelasting van het elektriciteitsnet voorkomen?
Thuisbatterijen kunnen helpen de druk op het elektriciteitsnet te verminderen, vooral in gebieden met veel zonnepanelen. Door overtollige energie op te slaan in plaats van terug te leveren aan het net, worden piekbelastingen beperkt. Dit is nuttig in regio’s met een verouderd net dat moeite heeft om grote hoeveelheden teruggeleverde energie te verwerken.
Hoewel de impact beperkt is door de kleine capaciteit van thuisbatterijen, kunnen ze toch bijdragen aan het stabiliseren van het net. Bij een dynamisch energiecontract kunt u goedkope stroom opslaan en gebruiken tijdens piekmomenten, wat de belasting op het net verder helpt verlagen.
Alternatieven voor een thuisbatterij
Als u de efficiëntie van uw zonne-energieverbruik wilt verhogen zonder een thuisbatterij te kopen, zijn er verschillende alternatieven die u kunt overwegen:
Elektrische auto
Een elektrische auto kan fungeren als een enorme accu voor uw huis. Door uw auto op te laden met uw eigen zonne-energie, kunt u veel van uw overtollige energie opslaan. Sommige systemen maken het zelfs mogelijk om stroom van de auto terug te voeren naar uw huis, een concept dat bekend staat als Vehicle-to-Grid (V2G).
Warmtepomp en boiler
Wanneer u een volledig elektrische warmtepomp hebt, kunt u de opgewekte zonne-energie gebruiken om het water in de bijbehorende boiler te verwarmen. Dit warme water kan later worden gebruikt om te verwarmen of te douchen. Hierdoor wordt uw verbruik van gas of elektriciteit van het elektriciteitsnet geminimaliseerd.
Afstemming van verbruik
Een eenvoudige manier om beter gebruik te maken van uw zonne-energie is om uw verbruik af te stemmen op de opwekking. Zet bijvoorbeeld de wasmachine, vaatwasser of droger aan op momenten dat de zon schijnt. Dit kan vaak worden geautomatiseerd met slimme energiebeheersystemen die uw apparaten regelen op basis van de opbrengst van uw zonnepanelen.
Collectieve buurtbatterij
In sommige wijken worden buurtbatterijen geïnstalleerd voor de opslag en distributie van stroom die door meerdere huishoudens wordt opgewekt. Dit kan een milieuvriendelijker en kosteneffectiever alternatief zijn voor individuele thuisbatterijen.
De toekomst van thuisbatterijen
Thuisbatterijen blijven zich ontwikkelen, met een aantal belangrijke trends die de toekomst van deze technologie bepalen. De kosten van thuisbatterijen zullen naar verwachting blijven dalen dankzij technologische verbeteringen en schaalvergroting van de productie, waardoor ze toegankelijker worden. Daarnaast worden er nieuwe opslagtechnologieën ontwikkeld, zoals solid-state batterijen, die een hogere energiedichtheid en een langere levensduur kunnen bieden.
Naar verwachting zullen thuisbatterijen ook steeds meer worden geïntegreerd in slimme energienetwerken. In deze netwerken kunnen ze niet alleen energie opslaan, maar ook bijdragen aan de balans van het elektriciteitsnet. Bovendien zal de regelgeving rond energieopslag blijven veranderen, waarbij beleid zoals subsidies en belastingvoordelen mogelijk een rol zullen spelen bij de adoptie van thuisbatterijen.
Wel of geen thuisbatterij?
Thuisbatterijen bieden de mogelijkheid om meer controle te krijgen over uw energieverbruik en hernieuwbare energie efficiënter te gebruiken. Ze slaan energie op wanneer die beschikbaar is, zoals van zonnepanelen. Deze energie wordt later gebruikt wanneer dat nodig is. Dit kan helpen om uw energiekosten te verlagen en duurzamer te leven.
De beslissing om te investeren in een thuisbatterij moet wel zorgvuldig worden overwogen. Kosten, milieueffecten en persoonlijke doelstellingen zijn allemaal factoren die een rol spelen. Voor sommigen kan een thuisbatterij bijdragen aan een grotere energieonafhankelijkheid en duurzaamheid, terwijl anderen misschien meer baat hebben bij alternatieven zoals het beter afstemmen van hun energieverbruik of het gebruik van een elektrische auto als opslagvoorziening.
Weeg daarom alle factoren zorgvuldig af voordat u een beslissing neemt.
